Anomimiseren van rechterlijke uitspraken, hoe werkt dat?
3 juli 2017
Afgelopen week werden er door de Rechtbank Midden-Nederland, per ongeluk niet-geanonimiseerde digitale zittingslijsten gepubliceerd. In deze digitale zittingslijsten – die wekelijks op www.rechtspraak.nl worden gepubliceerd – stond namelijk (nog) privacygevoelige informatie. Het anonimiseren van rechtelijke uitspraken en aanverwante documenten is voor veel betrokkenen van groot belang. Burgers moeten er immers op kunnen vertrouwen dat de rechtbank zorgvuldig omgaat met (privacy)gevoelige informatie. Per abuis zijn de niet-geanonimiseerde zittingslijsten online gezet. De lijsten zijn overigens direct na het ontdekken van deze fout weer verwijderd van de website. Maar, waarom worden rechtelijke uitspraken eigenlijk geanonimiseerd? En, hoe gaat het anonimiseren van rechtelijke uitspraken in zijn werk?
Wet bescherming persoonsgegevens
Alle gegevens die een natuurlijke persoon, de natuurlijke persoon bij een rechtspersoon ofwel een samenwerkingsverband direct identificeren moeten worden geanonimiseerd. Deze gegevens worden geanonimiseerd om de privacy van natuurlijke personen te waarborgen. De namen van betrokken partijen worden bijvoorbeeld vervangen door: [eiser], [gedaagde] of [verweerder]. De Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) vormt de grondslag voor het anonimiseren van rechterlijke uitspraken.
Natuurlijke personen
De hoofdregel bij natuurlijke personen die procespartij zijn is dat (privacygevoelige) gegevens worden geanonimiseerd. Onder natuurlijke personen worden ook verstaan overleden personen. Dit betekent dat (ook) de gegevens van overleden personen worden geanonimiseerd.
Namen van personen die beroepsmatig (professionele) bij een procedure zijn betrokken – zoals bijvoorbeeld de rechters, advocaten, deskundigen en tolken – worden niet geanonimiseerd. De naam van de ze personen wordt in beginsel daarom wél opgenomen in een gepubliceerde uitspraak.
Welke gegevens worden geanonimiseerd?
De naam van een procespartij wordt vervangen door bijvoorbeeld: [eiser], [verweerder], [appellant], [geïntimeerde], [verzoeker], [gedaagde], [verdachte], [belanghebbende]. De naam van de betrokken persoon wordt niet in de gepubliceerde stukken opgenomen! In het personen- en familierecht worden de verzoeker en verweerder aangeduid met [de man] en [de vrouw].
Ook de NAW-gegevens (naam, adres en woonplaats) worden geanonimiseerd. Deze gegevens worden vervangen door: [adres] en [woonplaats].
Tot slot wordt (0ok) de volledige geboortedatum vervangen door enkel het geboortejaar. Het geboortejaar blijft wel staan, omdat leeftijd van de betrokken persoon bij de beoordeling van een uitspraak relevant kan zijn. De anonieme versie ziet er dan bijvoorbeeld zo uit: [geboortedatum] 1989.
Rechtspersonen
Bij civiele zaken worden de gegevens van rechtspersonen en bestuursorganen niet geanonimiseerd, tenzij deze herleidbaar zijn tot een natuurlijk persoon. Denk bijvoorbeeld aan een situatie waarin een eigen naam is verbonden aan de naam van de rechtspersoon: Pietje Puk B.V. of Henk de Vries Transport N.V. In beginsel worden de naam en het adres van een rechtspersoon wel vermeld worden.
Gegevens over andere samenwerkingsverbanden, zoals bijvoorbeeld een vereniging een maatschap of een vennootschap onder firma (V.O.F.), worden geanonimiseerd. Niet alleen de naam, maar ook de NAW-gegevens worden in een dergelijk geval geanonimiseerd.
Soms toch niet volledig anoniem!
In sommige gevallen blijft het (toch) betrekkelijk eenvoudig om de natuurlijke persoon te achterhalen. Probeer bijvoorbeeld eens te achterhalen welke natuurlijke persoon er in de volgende voorbeelden de procespartij was:
(TIP: denk vooral niet té ingewikkeld!)
Rechtbank Amsterdam, 15 november 2013, ECLI:NL:RBAMS:2013:7557.
“2.1. [gedaagde 2] is een bekende Nederlandse schrijver. In mei 2013 is de door hem geschreven roman ‘De helleveeg’ verschenen (hierna ook: de roman). De roman is uitgegeven door De Bezige Bij.”
“2.3. [eiser ] is een bekende Nederlandse zanger/songwriter/producent van popmuziek. Rond 1960 was een van zijn songs, ‘Kom van dat dak af’, een grote hit.”
Rechtbank Zeeland-West-Brabant, 3 juni 2015, ECLI:NL:RBZWB:2015:3577.
“3.1.2. [eiser] is een bekende Nederlander en tv-persoonlijkheid.
3.1.3. In 2012 was [eiser] als stylist te zien in het televisieprogramma ‘Gypsy Girls’. Op 28 oktober 2013 is het eerste seizoen van het televisieprogramma ‘Roy Donders: Stylist van het Zuiden’ uitgezonden. Volgens diverse media en Stichting Kijkonderzoek behaalde het programma in 2013 tot circa 700.000 kijkers per aflevering. Op 29 april 2014 is het tweede seizoen en op 28 oktober 2014 is het derde seizoen van voornoemd televisieprogramma uitgezonden.
3.1.4. [eiser] exploiteert en verkoopt een kledinglijn onder het merk Roy Donders en met gebruikmaking van het door hem gedeponeerde merk ROJAMI’S. [eiser] is vooral bekend van het zogenaamde ‘huispak’.”
Meer informatie over de anonimiseringsrichtlijnen lees je hier.
