• Boek 6 Artikel 174 (6:174 BW)

    Aansprakelijkheid opstallen

    1. De bezitter van een opstal die niet voldoet aan de eisen die men daaraan in de gegeven omstandigheden mag stellen, en daardoor gevaar voor personen of zaken oplevert, is, wanneer dit gevaar zich verwezenlijkt, aansprakelijk, tenzij aansprakelijkheid op grond van de vorige afdeling zou hebben ontbroken indien hij dit gevaar op het tijdstip van het ontstaan ervan zou hebben gekend.
    2. Bij erfpacht rust de aansprakelijkheid op de bezitter van het erfpachtsrecht. Bij openbare wegen rust zij op het overheidslichaam dat moet zorgen dat de weg in goede staat verkeert, bij kabels en leidingen op de kabel- en leidingbeheerder, behalve voor zover de kabel of leiding zich bevindt in een gebouw of werk en strekt tot toevoer of afvoer ten behoeve van dat gebouw of werk.
    3. Bij ondergrondse werken rust de aansprakelijkheid op degene die op het moment van het bekend worden van de schade het werk in de uitoefening van zijn bedrijf gebruikt. Indien na het bekend worden van de schade een ander gebruiker wordt, blijft de aansprakelijkheid rusten op degene die ten tijde van dit bekend worden gebruiker was. Indien de schade is bekend geworden na beëindiging van het gebruik van het ondergrondse werk, rust de aansprakelijkheid op degene die de laatste gebruiker was.
    4. Onder opstal in dit artikel worden verstaan gebouwen en werken, die duurzaam met de grond zijn verenigd, hetzij rechtstreeks, hetzij door vereniging met andere gebouwen of werken.
    5. Degene die in de openbare registers als eigenaar van de opstal of van de grond staat ingeschreven, wordt vermoed de bezitter van de opstal te zijn.
    6. Voor de toepassing van dit artikel wordt onder openbare weg mede begrepen het weglichaam, alsmede de weguitrusting.

    Toelichting

    Op grond van art. 6:174 BW geldt een (risico)aansprakelijkheid voor opstallen. Als een opstal niet voldoet aan de eisen die daaraan in de gegeven omstandigheden mogen worden gesteld en daardoor voor een derde schade ontstaat, is de bezitter aansprakelijk. Daarbij geldt dat: de eigenaar van een opstal wordt vermoed ook de bezitter te zijn en daarom, in beginsel, aansprakelijk. Uit lid 4 volgt wat onder opstallen moet worden verstaan, namelijk: gebouwen en werken, die duurzaam met de grond zijn verenigd. Overigens heeft de Hoge Raad bepaalt dat een bezitter ook aansprakelijk als een medebezitter door de ondeugdelijkheid van de een opstal schade lijdt, zie het Hangmat-arrest. In geval van medebezit van dieren geldt deze regel niet, zo volgt uit de jurisprudentie.

    Jurisprudentie

    Hoge Raad, 17 december 2010, ECLI:NL:HR:2010:BN6236 (Wilnis)
    Om een object als een gebouw/bouwwerk in de zin van artikel 6:174 BW is vereist dat menselijk handelen heeft bijgedragen aan de bestemming of functie. Daarnaast geeft de Hoge Raad een handvat bij de vraag wanneer een opstal niet voldoet aan de eisen die men daaraan in de gegeven omstandigheden mag stellen: het komt daarbij namelijk aan op de vraag of de opstal, gelet op de het te verwachten gebruik of de bestemming, met het oog op voorkomen van gevaar, deugdelijk is. Daarbij is ook van belang hoe groot de kans op verwezenlijking van het gevaar is en welke veiligheidsmaatregelen mogelijk (en redelijkerwijs) te vergen zijn.

    Hoge Raad, 4 april 2004, ECLI:NL:HR:2014:831
    De openbare weg geldt als opstal, waarvoor de overheid aansprakelijk is. In geval schade wordt geleden door een scheur in het wegdek, is de overheid daarvoor aansprakelijk.

    Hoge Raad, 30 november 2012, ECLI:NL:HR:2012:BX7487
    Aansprakelijkheid gemeente voor schade aan fundering huizen als gevolg van lage grondwaterstanden.