• Boek 6 Artikel 203 (6:203 BW)

    Onverschuldigde betaling

    1. Degene die een ander zonder rechtsgrond een goed heeft gegeven, is gerechtigd dit van de ontvanger als onverschuldigd betaald terug te vorderen.
    2. Betreft de onverschuldigde betaling een geldsom, dan strekt de vordering tot teruggave van een gelijk bedrag.
    3. Degene die zonder rechtsgrond een prestatie van andere aard heeft verricht, heeft eveneens jegens de ontvanger recht op ongedaanmaking daarvan.

    Toelichting

    Wat is onverschuldigde betaling?

    Er is sprake van onverschuldigde betaling als iemand een goed of geldsom aan een ander geeft, zonder dat daarvoor een rechtsgrond bestaat. Dit betekent dat voor de ‘betaling’ geen reden bestaat, zoals bijvoorbeeld koop of schenking. Degene die onverschuldigd heeft betaald, kan het de prestatie dan terugvorderen.

    Vereisten

    Onverschuldigde betaling is geregeld in artikel 6:203 BW. Er is sprake van onverschuldigde betaling als aan een drietal vereisten is voldaan:

    1. er is sprake van een ‘betaling’;
    2. de betaling is ontvangen;
    3. voor de betaling bestond geen rechtsgrond.

    Betaling

    Het begrip betaling moet ruim worden geïnterpreteerd. Niet alleen het betalen van een geldsom, maar ook een betaling ‘in natura’ valt onder het begrip. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het leveren van een goed. Ook het leveren van arbeid valt onder het begrip betaling in de zin van artikel 6:203 BW.

    Betaling ontvangen

    De onverschuldigde betaling kan alleen worden teruggevorderd als de betaling door de ontvanger daadwerkelijk is verkregen. De bewijslast rust hierbij op degene die onverschuldigd heeft betaald. Overigens wordt relatief  eenvoudig aangenomen dat een betaling is ontvangen.

    Ontbreken van een rechtsgrond

    Het laatste vereiste betekent in zekere zin dat, voor de betaling geen aanwijsbare reden was. Een reden voor betaling kan bijvoorbeeld een koopovereenkomst of het verstrekken van een opdracht zijn.

    Gevolgen van onverschuldigde betaling

    Als wordt vastgesteld dat sprake is van een verschuldigde betaling, ontstaan een verbintenis tot terugbetaling. Degene die onverschuldigd heeft betaald, heeft recht op terugbetaling door de ontvanger. De ontvanger is verplicht de verkregen betaling terug te geven.

    Jurisprudentie

    Hoge Raad, 8 juni 2007, ECLI:NL:HR:2007:AZ4569 (Van der Werff q.q./BLG)
    Onverschuldigde betaling. Voor de curator bestaat een terugbetalingsverplichting in geval van betaling zonder rechtsgrond die het gevolg is van onmiskenbare vergissing. Er is sprake van een onmiskenbare vergissing, wanneer geen rechtsverhouding bestaat of heeft bestaan die de betaler, de gefailleerde of de curator aanleiding kon geven te denken dat er een rechtsgrond aanwezig was voor de betaling. Nadere uitwerking van Hoge Raad, 5 september 1997, ECLI:NL:HR:1997:ZC2419 (Ontvanger/Hamm q.q.).